کدام آزمون آماری را انتخاب کنیم؟
انتخاب صحیح آزمون آماری
یکی از مشکلات عمومی در تحقبقات میدانی انتخاب صحیح آزمون آماری برای بررسی سوالات یا فرضیات تحقیق می‌باشد. در آزمون‌های آماری هدف این است که ببینیم آیا داده‌های نمونه شواهد کافی برای رد یک حدس یا فرضیه را دارند یا خیر؟ انتخاب نادرست آزمون آماری موجب خدشه دار شدن نتایج تحقیق می شود.
قبل از انتخاب یک آزمون آماری بایستی به نکات زیر توجه نمود:
- سوال یا فرضیه تحقیق چیست؟
- چه تعداد متغیر در تحقیق شما مورد بررسی قرار می‌گیرد؟
- مقیاس اندازه‌گیری متغیرهای مورد بررسی چگونه است (فاصله‌ای، رتبه‌ای و یا اسمی هستند)؟
- آیا توزیع متغیر مورد بررسی نرمال است؟
- چند گروه مورد مقایسه قرار می‌گیرند؟
- گروه‌های مورد بررسی مستقل هستند یا وابسته؟
آمار توصیفی و آمار استنباطی
آمار در دو شاخه آمار توصیفی و آمار استنباطی بحث و بررسی می شود.
هدف آمار توصیفی (descriptive) محاسبه پارامترهای جامعه با استفاده از سرشماری تمامی عناصر جامعه است. در یک پژوهش جهت بررسی و توصیف ویژگیهای عمومی پاسخ دهندگان از روش های موجود در آمار توصیفی مانند جداول توزیع فراوانی، در صد فراوانی، درصد فراوانی تجمعی و میانگین استفاده می‌گردد. در آمار استنباطی (inferential) پژوهشگر با استفاده مقادیر نمونه آماره‌ها را محاسبه کرده و سپس با کمک تخمین و یا آزمون فرض آماری، آماره‌ها را به پارامترهای جامعه تعمیم می‌دهد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و آزمون فرضیه‌های پژوهش از روش‌های آمار استنباطی استفاده می شود.
آزمون‌های آماری پارامتریک و ناپارامتریک
آمار پارامتریک مستلزم پیش فرض‌هائی در مورد جامعه هدف یعنی جامعه‌ای که از آن نمونه گیری صورت گرفته می‌باشد. به عنوان مهمترین پیش فرض در آمار پارامترک فرض می شود که توزیع جامعه نرمال است، اما آمار ناپارامتریک مستلزم هیچگونه فرضی در مورد توزیع نیست.
فنون آمار پارامتریک شدیداً تحت تاثیر مقیاس سنجش متغیرها و توزیع آماری جامعه است. اگر متغیرها از نوع اسمی و ترتیبی باشند، از آزمون‌های ناپارامتریک استفاده می‌شود. اگر متغیرها از نوع فاصله‌ای و نسبی باشند، در صورت نرمال بودن توزیع آماری جامعه از آزمون‌های پارامتریک استفاده و در غیر این صورت از آزمون‌های ناپارامتریک استفاده می‌شود.
انواع آزمون‌های آماری
جدول زیر انتخاب صحیح آزمون آماری را با توجه به نوع و تعداد متغیرها و تعداد گروه‌های مورد مطالعه نشان می‌دهد.
جدول ۱: انواع آزمون‌های آماری
منبع:
http://www.ats.ucla.edu/stat/mult_pkg/whatstat
