تاریخچه مدل یابی معادلات ساختاری
هر چند مدل یابی معادلات ساختاری فقط در 30 یا 40 سال اخیر شکل برجسته ای برای تحلیل داده ها یافته است، اما مفهوم آن برای نخستین بار نزدیک به 80 سال پیش زیست شناس معروف سووال رایت در دانشگاه شیکاگو معرفی کرد. او نشان داد که روابط خطی بین متغیرهای مشاهده شده را می توان به شکل نمودار مسیر و ضرایب مسیر همراه آن نمایش داد.
رایت توانست از طریق ترسیم ردیابی علی و مسیرهای همراه آن در نمودار، رابطه ساختاری خطی بین متغیرها را بر پایه قواعد بسیار ساده به دست آورد. رایت این روش را در ابتدا برای محاسبه همبستگی مورد انتظار بین ویژگی های مشاهده شده اشخاص مورد نظر درباره فرضیه وراثت ماندل و بعد از آن برای انواع کلی تر روابط میان اشخاص مورد استفاده قرار داد.
شکل جدید تحلیل خطی ساختاری علاوه بر نمایش نمودار مسیر شامل فرمول بندی جبری مدل نیز هست. این دو شکل معادل یکدیگرند و اجرای تحلیل در برنامه LISREL به کاربر امکان می دهد بر پایه هر کدام از این دو نوع نمایش، مدل مورد نظر را در رایانه انتخاب کند.
رویکرد تحلیل مسیر موقعی عالی است که تعداد متغیرهای درگیر با رابطه مورد نظر در حد متوسط باشد، اما وقتی تعداد متغیرها زیاد باشد این نمودار پیچیده و پر زحمت می شود. در این صورت، نوشتن روابط به صورت نمادی راحت تر خواهد بود. دستور العمل SIMPLIS در نرم افزار LISREL معرف مثال هایی برای هر دو نوع نمایش است و انطباق و مشابهت بین مسیرها و معادلات ساختاری را روشن می سازد.
بررسی روش های ریاضی و آماری مورد نیاز برای مطالعه روایی سازه ها و اندازه گیری نفوذ آنها، به توسعه روشی به نام تحلیل عاملی منجر شد. شکل جدید آن تا حد بسیار زیادی مدیون کارهای ترومن کلی و ال.ال.ترستون است که تحلیل تک عاملی اسپیرمن را به تحلیل کاملا عمومی چند عاملی تبدیل کردند. کارل جارزکاگ نیر اخیرا تحلیل عاملی تاییدی را به شکل اکتشافی آن افزوده است. این دو شکل برای مقاصد مختلفی به کار می رود. تحلیل عاملی اکتشافی یک روش رسمی اکتشاف است و فرد را قادر می سازد که روابط بین متغیرهایی را که هرگز در داده های اصلی یا حتی در همبستگی های بین متغیرها آشکار نیست مشاهده کند.
