مدل های MIMIC در مدل سازی معادلات ساختاری

مدل MIMIC که مخفف  Multiple Indicators and  MultIple Causesمی باشد و به مدل های ساختاری با معرف های چند گانه و علل چند گانه معروف می باشد. باید همین ابتدای بحث بیان کنیم که این مدل ها، مدل های خاصی هستند که مطابق با نظر هنسلر ۲۰۰۹ باید حتما ادبیات نظری قوی استفاده از آن ها را حمایت نماید. یعنی برای پژوهش هایی استفاده شود که در آن یک متغیر تحت تاثیر عوامل موثری باشد که این عوامل با یکدیگر هم خطی نداشته باشند. همچنین متغیر مکنون خود توسط گویه ها و معرف هایی در قالب یک مدل اندازه گیری انعکاسی مورد اندازه گیری قرار می گیرند و این گویه ها یا متغیر های آشکار باید  با یکدیگر همبستگی داشته باشند.

به بیان دیگر عوامل موثر متغیر های آشکاری با تبعیت از الگوی ترکیبی و معرف ها یا شاخص ها متغیر های آشکاری با تبعیت از الگوی انعکاسی باشند. اما متاسفانه بسیاری اوقات در تحقیقات داخل کشور مشاهده می شود که از این مدل استفاده شده اما این اصل اساسی در نظر گرفته نمی شود.

یکی از مزایای اصلی این مدل این است که متغیر های اثر گذار بر متغیر مکنون می توانند کیفی(اسمی، ترتیبی) نیز باشند. دانشجویان آکادمی تحلیل آماری اطلاع دارند که در مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزار هایی مثل ایموس و لیزرل یا پی ال اس شرط اصلی حضور متغیر ها در مدل این است که متغیر ها کمی باشند و متغیر های اسمی و رتبه ای نمی توانند به عنوان متغیر های برونزا در مدل حضور داشته باشند(مگر در حالتی که تعدیلگر باشند) اما این در این نوع مدل ساختاری خاص این امکان وجود دارد(مرادی، ۱۳۹۶)

به شکل زیر توجه شود. دو متغیر مکنون مدل تحت تاثیر دو متغیر سن و جنسیت می باشند که هر دو نیز به صورت کیفی هستند و رابطه کواریانس بین آن ها جهت بررسی عدم هم خطی آن ها ترسیم شده است. از طرفی متغیر های آشکار اندازه گیری کننده دو متغیر مکنون باید دارای روایی همگرا و واگرا باشند و کلیه آزمون های بیان شده در دوره ها برای آن ها اجرا گردد.

  

دکتر مرادی